Ekstrüzyon Makinelerinde Kazaya Neden Olabilecek Faktörler
Ekstrüzyon sistemi, plastik işlemesinde çok yaygın kullanılan bir yöntemdir. Kısaca ekstruder denilmektedir. Plastik ürünleri aynı kesitte, hassas ölçülerde ve istenilen uzunlukta yapan makinelerdir. Plastik ambalaj ürünleri olan bardak, tabak gibi ürünlerin oluşmasında ekstruderden çıkan levhalar, kullanılmaktadır Plastik boru ve profil de ekstruder ile üretilen plastik ürünlere örnektir.
Ekstrüzyon makinelerinde kazaya neden olabilecek faktörler ve alınabilecek önlemler
Besleme boruları, silindir grubu, kırpma bıçakları, çekme/nip silindirleri ekstruderdeki tehlikeli bölgeleri oluşturmaktadır. Besleme boruları, plastik eriyiği ilgili ekstrüderlerden besleme blokuna taşımaktadır ve malzeme, renk, vs. değiştirirken zaman zaman temizlenmek zorundadır. Burada gerçekleşen kaza şöyledir: İki çalışan, hattaki bir ekstrüdere ait besleme borusunu temizlerken makine kapatılırken besleme borusundaki reçine katılaşmıştır. Çalışan plastiği yumuşatmak için besleme borusunu 30 dakika ısıtmış ve besleme borusunun tabanındaki plastik tapayı çekmiştir. Sıcak plastik dışarı fışkırarak 2. ve 3. derece yanıklara sebep olmuştur. Besleme borusu her zaman malzeme akışından hemen sonra ve malzeme soğuyup katılaşmadan temizlenmelidir. Temizlik esnasında uygun bağlantı ve çalışmayı sağlamak için termokuplu kontrol edilmeli ve uygun KKD kullanılmalıdır.
Silindir grubu için verilmiş bir kaza örneği ise şöyledir: Makine operatörü, film ekstrüder hattındaki silindirler arasına plastik filmi takarken üst ve alt silindirlerin arasına sıkışmıştır ve kafatası kırığı ve kafa travması ölümle sonuçlanmıştır. Bu tür kazaları önlemek için makineyi çalıştırmadan önce plastik levha makineyi çalıştırmadan önce plastik levha veya diğer malzemeleri film ekstrüder hattına halatla takılmalıdır. Plastik levhayı, levha hattından çekmek için bu malzemeyi kullanılmalıdır. Makineyi çalıştırma esnasında tehlikeden kaçmak için nip noktalarını en geniş açıklığa getirilmelidir. Resim 2.1.’de levha varken açılan, fakat levha takılırken ve makineyi çalıştırma operasyonlarında bakım personeli ve operatörleri kesilme riskine maruz bırakmamak için bıçakların üzerini kapatan döner bıçak muhafazalarına sahip kırpma bıçaklarını göstermektedir.
Korumalı Kırpma Bıçakları
Kırpma bıçaklarının yerleşiminden bağımsız olarak, çalışanı makineyi çalıştırma, servis ve bakım esnasında koruyacak yeterli muhafaza kullanılmalıdır. Özetle genel olarak ekstrüzyon makineleri için elektrik, termal tehlikeler ve sıkışma/kesilme riski olan yerlerde gerekliyse güvenlik muhafazaları ve cihazları interloklara sahip hareketli muhafazalar, sabit bariyer veya mesafe muhafazalar insana duyarlı cihazlar olmalıdır şeklinde bu teknik eğitim çıktısı olarak tavsiye edilmişti.
