Plastik Enjeksiyon Kalıpçılığında Bilinmesi Gereken Kurallar

Plastik Enjeksiyon Kalıpçılığında Bilinmesi Gereken Kurallar
Plastik enjekisyon kalıpçılığında kalıplancak parça yönünden ve kalıplama makinesi ve kalıp yönünden bazı hususlara dikkat edilmelidir, bu hususlar aşağıda belirtilmiştir.

Kalıplanacak Parça Yönünden

• Kalıplanacak parça arzu edilen ölçülerde çizilmelidir.
• Kalıplanacak parça ile ilgili açıklamalar gözden geçirilmelidir.
• Kalıplanacak plastik malzemenin cinsi belirtilmelidir.
• Kalıplanacak parçanın özelliği, yerleşim ve kullanma yeri belirtilmelidir.
• Çoklu kalıplama işlemlerini içeren kalıplama boşluğu sayısı doğru seçilmelidir.
• Parçanın dış görünüşüne etki eden ölçülerdeki toleranslar belirtilmelidir.
• Boyutsal ölçülerdeki çekme payı miktarı belirtilmelidir.
• Parça üzerindeki eğim açıları uygun değerde seçilmelidir. Parçaya verilecek eğim açısı, parçanın kalıp içerisinden çıkarılmasını kolaylaştırır.
• Parçanın üzerindeki kalıp açılma çizgisi (KAÇ) uygun konumda seçilmelidir.
• Aksi takdirde parça kalıptan çıkarılamaz ya da çıkarılırken parçaya zarar verilir.
• Kalıplanacak parçanın giriş kanalı yerleşim planı, kalıplama işlemine uygun olarak yapılmalıdır.
• Giriş kanalı, kalıplanacak parçaya maksimum fiziksel özellikleri kazandırmalıdır.
• Giriş kanalı, kalıplanacak parçaya göre denge sağlayıcı biçimde yerleştirilmelidir.
• Tasarımı yapılan giriş kanalı, kalıp açılma çizgisi vb. parça estetiğini bozacak konumda olmamalıdır.
• Kalıplanacak parçanın hareketli veya sabit yarımlardan hangisinde kalacağı belirtilmelidir. Kalıplanan parça genellikle hareketli kalıp yarımı içerisinde kalır ve kalıp açılınca itici pimler yardımıyla dışarı çıkarılır. Bazı durumlarda parçanın sabit kalıp yarımı içerisinde kalması istenir. Parçanın kolayca çıkarılabilmesi için sabit kalıp yarımına bir miktar eğim açısı verilir.
• Parçanın kalıp içerisinden çıkarılmasını kolaylaştırmak amacıyla kalıp tasarımı, itici pimli olacak şekilde yapılır.
• İtici sistem, kalıp tasarımına uygun olacak şekilde seçilmelidir.
• İtici sistemin yeterli olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Kalıplanacak parçanın ayrıca parlatılıp parlatılmayacağı belirtilmelidir.

Kalıplama Makinesi ve Kalıp Yönünden

• Parça üretimini yapacak kalıbın enjeksiyon makinesine uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir..
• Kalıp et kalınlığının kalıp sıkma kuvvetine uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yeterli değil ise ilave plakalarla kalıp yarımları desteklenmelidir..
• Enjeksiyon makinesinin kurs boyu, parçanın kalıptan alınmasına izin vermelidir.
• Parçayı kalıptan çıkaran itici sitemin kurs boyu kontrol edilmelidir.
• Kalıbın enjeksiyon makinesine montajının uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Enjeksiyon makinesinin kalıp sıkma kuvveti önceden belirtilmelidir.
• Kalıplanacak parçanın biçim ve boyutlarına göre enjeksiyon makinesininb enjekte kapasitesi kontrol edilmelidir.
• Kalıp içerisine yerleştirilen soğutucu sistem, kalıplama işlemini engellememelidir.
• Soğutma kanalları, kalıp bağlama cıvatalarını veya diğer kalıp elemanlarını etkilememelidir..
• Kalıbın ısıtılması gerekiyorsa ısıtıcı sitemin kontrol ünitesi operatörün kumanda edebileceği yere yerleştirilmelidir..
• Sızdırmazlığı sağlayan contaların yerleşim konumu, kalıp tasarımına uygun olmalıdır..
• Kalıp elemanlarını oluşturan dişi kalıp, dalıcı zımba (erkek kalıp) ve diğer parçaların malzeme özellikleri belirtilmelidir..
• Sertleştirme işlemine tabi tutulacak kalıp elemanlarında ölçü farkı meydana geliyorsa parça istenilen ölçülerde kalıplanamayacaktır. Dişi kalıplar sertleştirme işleminden sonra elektro-erozyon makinelerinde (kalıp boşluklarının hassas olarak işlenmesinde kullanılan makine) işlenmelidir..
• Kalıp elemanları ve diğer ilave parçaların dayanımı, kalıplanacak parça ve kalıplama basıncına uygun olmalıdır..
• Kılavuz pimi ve burcunun aynı eksende olup olmadığı kontrol edilmelidir..
• Kalıp yarımları kapandığı zaman ilk önce kılavuz pimleri merkezleme görevini yapmalıdır..
• Hareketli ve sabit kalıp yarımları üzerindeki kılavuz pimi ve burcu arasındaki tolerans, burç içinde sıkışan havayı dışarı atabilmelidir..
• İtici plakaların kurs boyu, kalıp açılma kurs boyuna uygun olarak seçilmelidir..
• İtici plaka kalınlığının kalıplama basıncına uygunluğu kontrol edilmelidir..
• Geri dönüş pimleri uygun konum ve ölçülerde yerleştirilmelidir..
• Yolluk burcu ve bileziği, enjeksiyon memesine uygun seçilmelidir. Yolluk burcunun boyu, mümkün olduğu kadar kısa olmalıdır ve plastik akış hızına uygun ölçüde olmalıdır..
• Kalıp tasarımında, erkek ve dişi kalıp içerisine yeterli kapasitede soğutucu sistem yerleştirilmelidir..
• Dağıtıcı kanalların boyutları ve özellikleri belirtilmelidir..
• Giriş kanallarının biçim ve boyutları kalıplama işlemlerine uygun olarak seçilmelidir..
• Arzu edildiği anda kalıbın açılıp kapanması sağlanabilmelidir.
• Hava tahliye kanalları ve özellikleri belirtilmelidir..
• Kam etkili kalıplarda, hareketli parçanın sertleştirilip sertleştirilmeyeceği belirtilmelidir..
• Kam etkili kalıplarda, aşınan parçalar değiştirilebilir özellikte olmalıdır..
• Kam etkili kalıplarda, kalıp enjeksiyon makinesinden sökülmeden kam pimi değiştirilebilmelidir..
• Kalıp üzerindeki elektrikli ısıtıcılar, koruyucu kapaklarla kapatılmalıdır..
• Elektrikli ısıtıcılar, kalıp sökülmeden değiştirilebilmelidir.
• Kalıbı oluşturan bütün elemanların malzeme özellikleri belirtilmelidir..
• Kalıbı oluşturan elemanların ısıl işlem ve sertlik dereceleri belirtilmelidir..
• Parçaların yüzey kalitesi ve kalıplama dâhil bütün özellikleri açıklanmalıdır..
• Isıtıcılı kalıplarda genleşmeyi önleyici tedbirler alınmalıdır. Kalıp yarımlarından biri ısıtılıyorsa ölçü tamlığını sağlamak amacıyla ısıtılan yarımının genleşme miktarı giderilmelidir..
• Isıtılan kalıplarda, ısının makineye geçmemesi için yalıtıcı plakalar kullanılmalıdır..
• Kalıp elemanlarının montajında merkezleme elemanı olarak silindirik pimler, bağlama elemanı olarak da allen başlı cıvatalar kullanılmalıdır..
• Yaylar, sızdırmazlığı sağlayan contalar (salmastra) ve elektrik şalterlerinin bulunduğu yerlerde açıklayıcı bilgiler verilmelidir.
• Bağlantı elemanlarının boyutları ve özellikleri belirtilmelidir..
• Kalıp yapımında standart kalıp elemanları seçilmelidir..
• Değiştirilebilir kalıp elemanlarının yedekleri, kalıplama süresince hazır bulundurulmalıdır..
• Kalıp boyutları, verilen ölçüler içersinde tutulmalı; değişiklik varsa önceden belirtilmelidir..
• Kalıbın yapım analizi ve zaman çizelgesi hazırlanmalıdır..
• Kalıbın özellikleri bir liste hâlinde belirtilmelidir.
• Kalıbı oluşturan parçaların her birine komple resmin antet kısmında, detay resim numarası, montaj numarası, standart numarası verilmeli ve gerekli açıklamalar yapılmalıdır.